Osteoporoz (Kemik Erimesi)
Osteoporoz; halk arasında kemik erimesi olarak bilinen bir hastalıktır. Osteo (kemik) ve poroz (gözenekli) kelimelerinden oluşmuştur. Dünya sağlık örgütü 1994 yılında osteoproz’u düşük kemik kütlesi ve kemik dokusunun mikro yapısında bozulma sonucu kemik kırılganlığına yatkınlık ve kırık riskinde artış ile karakterize bir hastalık olarak tanımlanmıştır.
Osteoporoz un belirtileri nelerdir?
Yaşlanma,hormonal bozukluklar ,menopoz vs gibi nedenlerle vertebradaki kemik yoğunluğu azaldıka vertebra gövdeleri küçülür ve kendi içlerinde çökerler..Bu tip kırıklara çökme ya da ezilme kırıkları adı verilir.Normalde kısa silindirler şeklinde olan vertebra gövdeleriçöker.Bu çökmeler birden fazla oldugu zaman sırt kamburlasır,boy kısalır,kaburgalar aşagı sarkar,karın öne doğru çıkar.Ayrıca kalçaielbileği,omuz gibi uzun kemiklerde de osteoporoza bağlı kırıklar oluşabilir.Sonuçta hatanın sırt ağrıları oluriyaşam kalitesi bozukur hatta bazı kırıklar hayatı tehdit edici komplikasyonlara yol açabilir.Kemik kalsiyum ve proteinden oluşan yaşayan ve gelişen bir olaydır. Bir yandan yeni kemik düşerken bir yandan eskiler yıkılır.Gelişme döneminde kemik yapısı zamanla artar ve kemikler güçlenir belli bir yaştan sonra (kişiden kişiye değişir) bu kemik yapısı azalır ve durur. Zaman içinde yavaş yavaş kemik dokusu zayıflar ve yaş ilerledikçe kemikler incelir.Böylece kemikler kırılgan hale gelir. Kemik kaybı sıklıkla bel kemiklerinde, el bileğinde ve kalça bölgesinde görülür. Bu bölgeler ileri yaşlarda kırıklarında sık görüldüğü bölgelerdir.Kemik kütlesi genellikle 35 yaşından itibaren başlar. Büyüme tamamlandıktan sonra kadınlarda kemik dokunun % 30-50 erkeklerde % 20 – 30 ‘u zaman içinde kaybolur. Kadınlarda menapoz bu kemik kaybını hızlandıran bir faktördür.
OSTEOPOROZ TİPLERİ
* TİP 1 : 50 – 75 yaş arası kadınlarda görülür.Kemik iliğindeki kayıp fazladır.Omurga ve el bileği kırıkları daha sıktır. Hormon değişiklikleri vardır.
* TİP 2 : 70 yaş üstünde görülür. Kadın ve erkeklerde eşit oranda görülür.Kemik bütününde kayıp vardır. Kemik bölgesinde kırık riski yüksektir. Genellikle kadınlarda menapoz onrası dönemde daha sık görülür. Fakat erkeklerde ve bazı hastalıklar sonucu her yaşta insanlarda görülebilir. Osteoporozun kesin neden olduğu tam olarak bilinemez. Fakat bazı faktörler osteporozu hazırlar.
* Yaşlanma * Hareket azalması * Östrojen hormonu seviyesinin azalması * Kortizon kullanımı * Aşrı tiroid hormonu * Aşırı alkol alınması * sigara kemik kaybını arttırır.
OSTEOPOROZ OLUP OLMADIĞIMIZI NASIL ANLARIZ?
Birçok kişi kemik kaybı olduğunun farkında değildir ancak kırık oluşunca fark eder. Normal şartlarda anlamayız kemik kaybı çok yavaş oluşan bir olay olduğu için belirgin şikayetlere yol açmaz . Osteoporozda ilk bulgular boy kısalması, omuzlarda ve kalçalarda yuvarlaklaşma ve bel – sırt ağrısıdır. Hastalıktan şüphelenilmesi halinde kemik ölçümü yapılmalıdır. Kemik devamlı olarak yapılan ve yıkılan, kendini yenileyen bir organdır. Gençlerde kemik yapımı, yıkımına eşittir. Yaş ilerledikçe giderek yıkım, yapımdan daha fazla olur ve kemik kitlesi azalır. Kadınlarda östrojen denilen hormon kemiklerin yıkımını önlemektedir. Adetten kesilmeyle (menopoz), bu hormon azaldığından kemik yıkımı artar. Çocuk ve genç erişkin, yeterli kalsiyum almıyor, güneş ışınlarına yeteri kadar maruz kalmıyorsa, kemik kitlesi azdır. Mevcut kemik kitlesi menopoz sonrası dönemde kolaylıkla kaybedilir. Osteoporoz için kalıtsal bir yatkınlık da vardır, hatta bazen bu yatkınlık çevresel ve hayat tarzı ile ilgili faktörlerden daha önemlidir.
KEMİK ÖLÇÜMÜ NEDİR?
Kemiğin ölçümü kemiğin içindeki minarelleri ölçebilen bir alet ile yapılan bir tetkiktir. Genellikle dual energy x- ray prensibi ile çalışan densitometre denen cihazlarla ölçülür. Tetkik süresi yaklaşık 15 – 20 dakikadır. Standart olarak kalça , bel veya her iki bölgeden ölçümler yapılır. Tetkik ağrılı ve sıkıntılı değildir ve bilinen bir riski yoktur.Bu tetkik sadece kemiklerde mineral yapıyı gösterir fakat kemiğin mikroskopi yapısını göstermez . Bundan dolayı kemik gücünün kesin durumunu belirtmez . Ölçüm sonuçları toplumdaki normal kişilerin kemik yapıları ortalamasına göre yapılır. Bu tetkik kemiğin kırılmaya yatkınlığını gösterir fakat ne zaman olacağını göstermez.Kemik yoğunluğu yaş ilerledikçe azalır. Yaşlıların pek çoğunda kemik yoğunluğu gene erişkinlere oranla azalmıştır. Bir çalışmaya göre kadınların % 66 sında 40 yaş üstünde osteoporoz veya osteoporoza yatkınlık vardır. (genç erişkinlerle mukayese edildiğinde)
KEMİK KAYBINI ÖNLEMEK VE KIRIK RİSKİNİ AZALTMAK İÇİN
* Yeterli kalsiyum ve D vitamin alın * Sigara içmeyin * Ani kilo kaybından kaçının * Düzenli egzersiz yapın
KIRIK RİSKİNİ AZALTMAK İÇİN
* Düzenli egzersiz
* Alkol kullanmayın
* Uygun ve kaymayan ayakkabı giyin
* Görme bozukluğu takılıp düşmeye neden olur bundan dolayı göz muayenesi olun ve dereceli gözlüğü kullanın
* Evde takılabilecek ayak altı cisimleri kaldırın ( oyuncak, elektrik kordonu vb. )
* Uyku hapı veya sakinleştirici ilaç kullanırken sokağa yanımızda biriyle çıkın halsizlik veya dikkatsizlik neticesinde düşebilirsiniz.
* Doktorunuzla konuşun ve yaşam sitilinizi ve diyetinizi düzenleyin
Osteoporoz; halk arasında kemik erimesi olarak bilinen bir hastalıktır. Osteo (kemik) ve poroz (gözenekli) kelimelerinden oluşmuştur. Dünya sağlık örgütü 1994 yılında osteoproz’u düşük kemik kütlesi ve kemik dokusunun mikro yapısında bozulma sonucu kemik kırılganlığına yatkınlık ve kırık riskinde artış ile karakterize bir hastalık olarak tanımlanmıştır.
Osteoporoz un belirtileri nelerdir?
Yaşlanma,hormonal bozukluklar ,menopoz vs gibi nedenlerle vertebradaki kemik yoğunluğu azaldıka vertebra gövdeleri küçülür ve kendi içlerinde çökerler..Bu tip kırıklara çökme ya da ezilme kırıkları adı verilir.Normalde kısa silindirler şeklinde olan vertebra gövdeleriçöker.Bu çökmeler birden fazla oldugu zaman sırt kamburlasır,boy kısalır,kaburgalar aşagı sarkar,karın öne doğru çıkar.Ayrıca kalçaielbileği,omuz gibi uzun kemiklerde de osteoporoza bağlı kırıklar oluşabilir.Sonuçta hatanın sırt ağrıları oluriyaşam kalitesi bozukur hatta bazı kırıklar hayatı tehdit edici komplikasyonlara yol açabilir.Kemik kalsiyum ve proteinden oluşan yaşayan ve gelişen bir olaydır. Bir yandan yeni kemik düşerken bir yandan eskiler yıkılır.Gelişme döneminde kemik yapısı zamanla artar ve kemikler güçlenir belli bir yaştan sonra (kişiden kişiye değişir) bu kemik yapısı azalır ve durur. Zaman içinde yavaş yavaş kemik dokusu zayıflar ve yaş ilerledikçe kemikler incelir.Böylece kemikler kırılgan hale gelir. Kemik kaybı sıklıkla bel kemiklerinde, el bileğinde ve kalça bölgesinde görülür. Bu bölgeler ileri yaşlarda kırıklarında sık görüldüğü bölgelerdir.Kemik kütlesi genellikle 35 yaşından itibaren başlar. Büyüme tamamlandıktan sonra kadınlarda kemik dokunun % 30-50 erkeklerde % 20 – 30 ‘u zaman içinde kaybolur. Kadınlarda menapoz bu kemik kaybını hızlandıran bir faktördür.
OSTEOPOROZ TİPLERİ
* TİP 1 : 50 – 75 yaş arası kadınlarda görülür.Kemik iliğindeki kayıp fazladır.Omurga ve el bileği kırıkları daha sıktır. Hormon değişiklikleri vardır.
* TİP 2 : 70 yaş üstünde görülür. Kadın ve erkeklerde eşit oranda görülür.Kemik bütününde kayıp vardır. Kemik bölgesinde kırık riski yüksektir. Genellikle kadınlarda menapoz onrası dönemde daha sık görülür. Fakat erkeklerde ve bazı hastalıklar sonucu her yaşta insanlarda görülebilir. Osteoporozun kesin neden olduğu tam olarak bilinemez. Fakat bazı faktörler osteporozu hazırlar.
* Yaşlanma * Hareket azalması * Östrojen hormonu seviyesinin azalması * Kortizon kullanımı * Aşrı tiroid hormonu * Aşırı alkol alınması * sigara kemik kaybını arttırır.
OSTEOPOROZ OLUP OLMADIĞIMIZI NASIL ANLARIZ?
Birçok kişi kemik kaybı olduğunun farkında değildir ancak kırık oluşunca fark eder. Normal şartlarda anlamayız kemik kaybı çok yavaş oluşan bir olay olduğu için belirgin şikayetlere yol açmaz . Osteoporozda ilk bulgular boy kısalması, omuzlarda ve kalçalarda yuvarlaklaşma ve bel – sırt ağrısıdır. Hastalıktan şüphelenilmesi halinde kemik ölçümü yapılmalıdır. Kemik devamlı olarak yapılan ve yıkılan, kendini yenileyen bir organdır. Gençlerde kemik yapımı, yıkımına eşittir. Yaş ilerledikçe giderek yıkım, yapımdan daha fazla olur ve kemik kitlesi azalır. Kadınlarda östrojen denilen hormon kemiklerin yıkımını önlemektedir. Adetten kesilmeyle (menopoz), bu hormon azaldığından kemik yıkımı artar. Çocuk ve genç erişkin, yeterli kalsiyum almıyor, güneş ışınlarına yeteri kadar maruz kalmıyorsa, kemik kitlesi azdır. Mevcut kemik kitlesi menopoz sonrası dönemde kolaylıkla kaybedilir. Osteoporoz için kalıtsal bir yatkınlık da vardır, hatta bazen bu yatkınlık çevresel ve hayat tarzı ile ilgili faktörlerden daha önemlidir.
KEMİK ÖLÇÜMÜ NEDİR?
Kemiğin ölçümü kemiğin içindeki minarelleri ölçebilen bir alet ile yapılan bir tetkiktir. Genellikle dual energy x- ray prensibi ile çalışan densitometre denen cihazlarla ölçülür. Tetkik süresi yaklaşık 15 – 20 dakikadır. Standart olarak kalça , bel veya her iki bölgeden ölçümler yapılır. Tetkik ağrılı ve sıkıntılı değildir ve bilinen bir riski yoktur.Bu tetkik sadece kemiklerde mineral yapıyı gösterir fakat kemiğin mikroskopi yapısını göstermez . Bundan dolayı kemik gücünün kesin durumunu belirtmez . Ölçüm sonuçları toplumdaki normal kişilerin kemik yapıları ortalamasına göre yapılır. Bu tetkik kemiğin kırılmaya yatkınlığını gösterir fakat ne zaman olacağını göstermez.Kemik yoğunluğu yaş ilerledikçe azalır. Yaşlıların pek çoğunda kemik yoğunluğu gene erişkinlere oranla azalmıştır. Bir çalışmaya göre kadınların % 66 sında 40 yaş üstünde osteoporoz veya osteoporoza yatkınlık vardır. (genç erişkinlerle mukayese edildiğinde)
KEMİK KAYBINI ÖNLEMEK VE KIRIK RİSKİNİ AZALTMAK İÇİN
* Yeterli kalsiyum ve D vitamin alın * Sigara içmeyin * Ani kilo kaybından kaçının * Düzenli egzersiz yapın
KIRIK RİSKİNİ AZALTMAK İÇİN
* Düzenli egzersiz
* Alkol kullanmayın
* Uygun ve kaymayan ayakkabı giyin
* Görme bozukluğu takılıp düşmeye neden olur bundan dolayı göz muayenesi olun ve dereceli gözlüğü kullanın
* Evde takılabilecek ayak altı cisimleri kaldırın ( oyuncak, elektrik kordonu vb. )
* Uyku hapı veya sakinleştirici ilaç kullanırken sokağa yanımızda biriyle çıkın halsizlik veya dikkatsizlik neticesinde düşebilirsiniz.
* Doktorunuzla konuşun ve yaşam sitilinizi ve diyetinizi düzenleyin
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder